Göz ameliyatı SGK karşılıyor mu ?

Göz Ameliyatı SGK Karşılıyor mu? Görmenin Antropolojisi Üzerine Kültürel Bir İnceleme

Bir antropolog için görmek yalnızca biyolojik bir eylem değil, kültürel bir deneyimdir. Farklı toplumlarda göz, “ruhun aynası”, “bilgeliğin sembolü” ya da “tanrısal farkındalık” olarak yorumlanmıştır. Dolayısıyla, modern dünyada göz ameliyatı gibi bir tıbbî müdahale, sadece sağlık sistemine değil, aynı zamanda insanın kimliğine ve toplumsal aidiyetine dokunan bir eylemdir. Bu noktada sorulacak temel soru şudur: Göz ameliyatı SGK karşılıyor mu? Ama bu soruyu yalnızca ekonomik bir perspektiften değil, antropolojik bir mercekten okumak gerekir. Çünkü burada mesele sadece maddî bir teminat değil, modern toplumun “görme” anlayışının nasıl örgütlendiğidir.

Görmenin Ritüeli: Göz ve İyileşme Arasındaki Sembolik Bağ

Antik çağlardan bugüne, gözle ilgili tedaviler daima ritüelistik anlamlar taşımıştır. Eski Mısır’da Horus’un Gözü, hem koruyucu bir tılsım hem de sağlığın sembolüydü. Anadolu halk kültüründe ise “nazar boncuğu”, gözün hem tehdit hem de kutsallık taşıyan gücünü temsil ederdi. Bugün modern tıpta göz ameliyatı bir cerrahi işlem olarak görülse de, birey için hâlâ bir “yeniden doğuş” ritüelidir. Görmenin yeniden kazanılması, sosyal varoluşun da yeniden inşası anlamına gelir.

Bu bağlamda, SGK’nın (Sosyal Güvenlik Kurumu) göz ameliyatlarını karşılaması yalnızca bir sağlık politikası değildir; aynı zamanda toplumsal dayanışmanın, kolektif güvenliğin modern biçimidir. Devlet burada tıpkı eski kabile şamanları gibi, bireyin bedenine dokunarak ona “iyileşme hakkı” verir.

SGK ve Sağlık Sisteminin Sembolik Rolü

SGK’nın göz ameliyatlarını karşılama koşulları belirli tıbbi kriterlere dayanır. SGK, özellikle katarakt ameliyatlarını ve tıbben gerekli olan göz içi mercek operasyonlarını tamamen veya kısmen karşılamaktadır. Ancak lazerle yapılan estetik veya isteğe bağlı refraktif işlemler, yani “numara düzeltme” amaçlı ameliyatlar genellikle SGK kapsamına girmez.

Bu uygulamanın arkasında kültürel bir ayrım da vardır: Zorunlu tedavi “iyileşme”nin, isteğe bağlı operasyon ise “güzelleşme”nin alanına girer. Antropolojik açıdan bu, toplumun sağlık ve estetik arasında çizdiği sembolik sınırı gösterir. Modern devlet, tıpkı eski toplumlarda olduğu gibi, hangi beden müdahalesinin “meşru” olduğuna karar verir.

Bir soru: Sağlığın bedeli yalnızca parayla mı ölçülür, yoksa kültürün görünmez kodlarıyla mı?

Topluluk Yapısı ve Dayanışma Kültürü

Göz ameliyatı, bireysel bir sağlık sorunundan çok daha fazlasıdır. Görme yetisini kaybeden biri, toplumsal katılımda da görünmezleşir. Bu nedenle devletin sağlık güvencesi, sadece bedensel değil, sosyal bir iyileşmeyi de temsil eder. Antropolojik açıdan bakıldığında, SGK sistemi bir tür modern kabile mekanizmasıdır: Topluluk üyeleri arasında dayanışmayı kurumsal biçimde örgütler.

Bir birey göz ameliyatı olduğunda, aslında bir “yeniden katılım” ritüeline girer. Görmeye başlaması, sosyal bağlarını yeniden güçlendirir. Bu süreç, topluluk içindeki görünürlüğün —dolayısıyla kimliğin— yeniden kazanılması anlamına gelir.

Kimlik, Görme ve Modern Beden Politikaları

Göz, kültürel kimliklerin en güçlü sembollerinden biridir. “Bir şeyi gözden düşürmek”, “göz önünde olmak” veya “göz yummak” gibi ifadeler, görmenin sosyal ilişkilerdeki gücünü yansıtır. Göz ameliyatı bu nedenle yalnızca bir medikal işlem değil, bedenin kimlik üzerindeki denetimini yeniden tanımlayan bir eylemdir.

Modern toplumda devlet, tıpkı geçmişin ritüel liderleri gibi, bireylerin bedenine yönelik kararları hem destekler hem de sınırlar. SGK’nın ameliyatlara getirdiği kriterler, yalnızca bütçesel değil, aynı zamanda ideolojik tercihlerdir: Kimin ne kadar “görmeye” hakkı olduğuna dair toplumsal bir mutabakat üretir.

Bir düşünce: Devlet, bireyin gözünü tedavi ederken aslında toplumu da yeniden “görür” hale getiriyor olabilir mi?

Kültürel Deneyimlerle Paralellikler

Dünyanın farklı kültürlerinde benzer sağlık sistemleri farklı sembolik anlamlar taşır. Japonya’da sağlık sigortası, toplumsal sorumluluğun göstergesidir; Latin Amerika’da ise dayanışmanın bir uzantısı olarak görülür. Türkiye’deki SGK sistemi ise hem ekonomik hem de kültürel bir güvenlik alanı yaratır. Göz ameliyatlarının bu sistem tarafından karşılanması, toplumun “görme hakkını” kolektif bir değer olarak kabul ettiğini gösterir.

Tarih boyunca “görmek”, bilgeliğin, farkındalığın ve hakikatin sembolü olmuştur. Dolayısıyla, devletin vatandaşına yeniden görme imkânı sunması, yalnızca bir tıbbî destek değil, bir kültürel onarımdır.

Sonuç: Görmenin Bedeli, Kültürün Değeri

Göz ameliyatı SGK karşılıyor mu? sorusunun cevabı teknik olarak evet —ama kültürel olarak çok daha derindir. Bu karşılamanın ardında, toplumun iyileşme, dayanışma ve kimlik kavramlarına yüklediği anlamlar vardır. SGK yalnızca bir kurum değil, modern çağın görünmeyen ritüel alanıdır: Devletin eli, bireyin bedenine dokunur ve onu yeniden topluma kazandırır.

Sonuçta mesele, yalnızca “kimin ameliyat masrafını SGK karşılıyor” değildir. Asıl mesele, toplumun kime “yeniden görme hakkı” tanıdığıdır. Çünkü her kültürde, görmek yalnızca bir eylem değil, bir kimliktir.